Word een Windows 10-expert met Windows PowerShell

Wie denkt dat je Windows 10 alleen kunt bedienen met de muis, heeft het mis. Vrijwel alles is op de een of andere manier ook via Windows PowerShell te regelen. PowerShell is de grote broer van de opdrachtprompt. In dit artikel bespreken we de basis van dit expertgereedschap.

Tip 1: Topje van de ijsberg

Om direct met de deur in huis te vallen: na het lezen van dit artikel weet je nog niet alles van PowerShell. PowerShell is zeer geavanceerd en kan ook nog eens eenvoudig worden uitgebreid met nieuwe functies. Dit maakt dat het onmogelijk is om een compleet overzicht te geven van de mogelijkheden en opties. Wel leren we je alles over de basis van PowerShell, en weet je na het lezen van dit artikel hoe je het gebruikt en waar je meer informatie krijgt als je verder wilt. Ook bespreken we praktische trucjes die je direct kunt uitvoeren.

PowerShell is al een tijdje in Windows aanwezig en in Windows 10 aanbeland bij versie 5.0. Hoewel we uitgaan van een Windows 10-systeem, is de basis hetzelfde op eerdere Windows-versies.

Tip 2: PowerShell

Als je al een tijdje meedraait in computerland, ken je de knipperende cursor op het zwarte scherm. We hebben het over de 'commandprompt', dit onderdeel wordt in Windows de Opdrachtprompt genoemd. Een andere benaming is 'cli' en dat staat weer voor 'command line interface'. In de basis is PowerShell een soort opdrachtprompt op steroïden. De opdrachten die werken via de standaard opdrachtprompt van Windows, werken meestal ook in PowerShell, maar er is veel meer mogelijk. Zo kun je dankzij PowerShell vrijwel het volledige besturingssysteem onder de motorkap bedienen, zonder dat hier een muis aan te pas komt. Dit kan bijvoorbeeld door maken van scripts.

Tip 3: Snelkoppeling als beheerder

Er zijn veel manieren om een PowerShell te openen. Zoek bijvoorbeeld naar PowerShell (of een gedeelte van dit woord) in je startmenu. Veel mensen vinden een snelkoppeling prettig. Deze kun je eenvoudig aanmaken, maar het vereist een kleine aanpassing achteraf zodat Powershell altijd als beheerder wordt uitgevoerd. Klik met de rechtermuisknop op je bureaublad en kies Nieuw / Snelkoppeling. Maak een snelkoppeling naar PowerShell.exe en bewaar deze. Klik met de rechtermuisknop op de snelkoppeling en vraag de eigenschappen op. Ga naar het tabblad Snelkoppeling, klik op Geavanceerd en plaats een vinkje bij Als administrator uitvoeren. Op deze manier open je de snelkoppeling altijd als computerbeheerder.

Tip 4: Windows-toets+X

Als je in Windows 10 de toetscombinatie Windows-toets+X gebruikt, krijg je een gevorderd menu te zien. Hierin vind je een directe verwijzing naar alle belangrijke Windows-onderdelen, zoals je configuratiescherm, energiebeheer en meer. Ook kun je vanaf deze plek een opdrachtprompt opstarten in de veilige modus (standaard) of als beheerder. Dit onderdeel is eenvoudig te vervangen door PowerShell. Klik met de rechtermuisknop op je taakbalk en vraag de eigenschappen op. Open het tabblad Navigatie en plaats een vinkje bij Opdrachtprompt vervangen door Windows PowerShell in het (...). Vanaf nu is PowerShell direct beschikbaar via Windows-toets+X.

Tip 5: Administrator

De beste manier om PowerShell te starten is als computerbeheerder (administrator). Hiermee krijg je de volledige rechten over 'alle' instellingen en aanpassingen die je wilt doen. Als je een normale PowerShell opstart, is de kans op foutmeldingen groter omdat er bijvoorbeeld te weinig rechten zijn om een bewerking uit te voeren. Omdat PowerShell in Administrator-mode alle rechten heeft, moet je wel extra voorzichtig zijn. Klakkeloos experimenteren met onbekende PowerShell-scripts van internet is vragen om problemen.

Tip 6: Commando's

Net als bij de opdrachtprompt kun je in PowerShell allerlei commando's geven. De meeste commando's die werken in de opdrachtprompt, zijn ook te gebruiken in PowerShell. Een voorbeeld hiervan is de opdracht ipconfig. Hiermee krijg je zowel in de Opdrachtprompt als in PowerShell uitgebreide IP-informatie van al je netwerkadapters. Er zijn ook veel commando's die alleen in PowerShell werken. Een voorbeeld hiervan is de opdracht Get-NetAdapter, die je een beknopt overzicht geeft van je netwerkadapters, het type adapter (ethernet of wifi) en de snelheid. Met dit commando zien we bijvoorbeeld dat ons wifi-netwerk werkt op slechts 130 Mbit/s. Deze informatie is ook ergens in Windows te vinden, maar als je het commando kent, gaat het met PowerShell gaat het een stuk eenvoudiger en sneller.

Tip 7: Sneller invoeren

Sommige commando's zijn behoorlijk lang. Gelukkig kun je deze toch snel invoeren. Tik een gedeelte van de naam, bijvoorbeeld get-net en druk vervolgens een of meerdere keren op de Tab-toets totdat Get-NetAdapter verschijnt. Je opdracht wordt automatisch aangevuld. Je kunt er nog iets achter typen (parameters, bij veel opdrachten is dat nodig) en bevestigen met een druk op de Enter-toets. Dankzij de Tab-toets kun je zelfs de lastigste opdrachten snel intypen.

Tip 8: Help? Help!

De helpfunctie van PowerShell is zeer uitgebreid en zelfs onoverzichtelijk als je alleen de opdracht help geeft gevolgd door Enter. De functie wordt duidelijker als je de hulpvraag specificeert. Met de opdracht help Get-NetAdapter krijg je uitgebreide informatie over Get-NetAdapter. Je leest waar dit commando voor dient, hoe je het gebruikt en waar je meer informatie vindt als je 'alles' over het commando te weten wilt komen. Bij Related links zie je gerelateerde opdrachten. Zo komen we hier het commando Restart-NetAdapter tegen. Dit blijkt uitermate handig om via een PowerShell-commando de wifi-adapter snel uit te schakelen en weer opnieuw te activeren, een truc die meestal zeer effectief is om tijdelijke wifi-storingen op te lossen.

Tip 9: Linux, maar dan anders!

We noemden al een paar keer het verband tussen PowerShell en de opdrachtprompt, maar de link met Linux is nog veel groter. Veel commando's uit PowerShell komen direct uit Linux. Om bijvoorbeeld de inhoud van een map op te vragen, kun je de opdracht dir geven. Linux-gebruikers kennen deze opdracht als ls en dit commando werkt ook in PowerShell. Andere voorbeelden zijn rm (remove, verwijderen), kill (sluiten) en mv (move, verplaatsen). Op deze website vind je onder Quick reference (scrol bijna helemaal naar beneden) een handig overzichtje van veelvoorkomende commando's die zowel in Linux als de Windows PowerShell te gebruiken zijn.

Tip 10: Standaard apps verwijderen

Het verwijderen van programma's is een praktisch voorbeeld van de mogelijkheden van PowerShell. Windows 10 heeft allerlei standaard-apps aan boord waar veel mensen niet op zitten te wachten. Dankzij slimme PowerShell-opdrachten kun je de voorgeïnstalleerde 'rommel' snel verwijderen. Met de opdracht Get-AppxPackage *xboxapp* | Remove-AppxPackage gevolgd door Enter verdwijnt de Xbox-app van je computer. Met de opdracht Get-AppxPackage *bingfinance* | Remove-AppxPackage verwijder je de Geldzaken-app. Je kunt zelfs de complete app-winkel van Microsoft van je systeem verwijderen. Hiervoor geef je Get-AppxPackage *windowsstore* | Remove-AppxPackage als opdracht. Er zijn meer opdrachten mogelijk.

Tip 11: Standaardapps opnieuw installeren

Ben je te enthousiast te werk gegaan en heb je per ongeluk allerlei apps verwijderd die je eigenlijk nog weleens wilt gebruiken? Dan kun je een groot deel van de standaard app-bundel snel herstellen. Geef hiervoor Get-AppxPackage -AllUsers| Foreach {Add-AppxPackage -DisableDevelopmentMode -Register "$($_.InstallLocation)\AppXManifest.xml"} als opdracht. Je hoeft dit niet helemaal over te typen, je kunt de opdracht ook kopiëren van de website uit de vorige tip.

Tip 12: Scripts maken

We hopen met dit artikel het enthousiasme voor PowerShell geprikkeld te hebben. Als afsluiter willen we je graag nog wijzen op ISE. Deze afkorting staat voor Integrated Scripting Environment, dit is een handige omgeving om PowerShell-scripts in elkaar te sleutelen. Handig detail is dat je veel opdrachten met één muisklik toevoegt. De opdrachten staan aan de rechterkant van je scherm en er is een goede zoekfunctie aanwezig. Door commando's te combineren, maak je snel je eerste script, bijvoorbeeld om je wifi-adapter uit te schakelen weer te activeren (zie tip 6). Door je script te starten, wordt deze handeling automatisch uitgevoerd en dat scheelt veel muisklikken die anders nodig waren geweest als je de 'wifi-reset' wilt uitvoeren via bijvoorbeeld het Apparaatbeheer. Start ISE op door ise in te typen als zoekopdracht in je startmenu.

Tip 13: Tot slot...

Het voert te ver om alles over PowerShell te weten te komen in één artikel. De beste manier om met PowerShell te leren werken, is door eraan te denken op een moment dat je voor een probleem staat of iets wilt automatiseren met een script. Probeer je uitdaging op te lossen met PowerShell, dan raak je snel gewend aan de manier van denken (en werken). Wil je een vliegende start maken? Dan kun je terecht bij Microsoft Virtual Academy voor uitgebreide video's. Ook op YouTube zijn veel filmpjes te vinden. De PowerShell-instructievideo's van Don Jones zijn van harte aanbevolen.